Sağlık hizmetlerine erişim, yalnızca tıbbi imkanlarla sınırlı olmayan, aynı zamanda sosyo-kültürel bariyerlerin de aşılması gereken bir insan hakkıdır. Ancak, anadilde sağlık hizmetinin eksikliği, özellikle kanser gibi erken teşhisin hayati önem taşıdığı hastalıklarda, ölüm oranlarının artmasına neden oluyor. Bu durum, Türkiye’nin birçok bölgesinde olduğu gibi, Kürt illerinde de ciddi sonuçlar doğuruyor.

Türkiye’de azımsanmayacak oranda meme kanseri kadın bulunuyor. Dünya Sağlık Örgütlerin verileri her 8 kadından 1’i meme kanseri. Meme kanseri, kadınlar arasında en yaygın ve ölümcül kanser türlerinden biridir. Erken teşhis edildiğinde, başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bu hastalık, maalesef birçok kadının hayatını kaybetmesine yol açabiliyor. Uzmanlara göre, Kürt illerinde kanser vakalarının büyük bir kısmı, kanserin 4. Evresinde tespit ediliyor. Bu durum, hastaların geç başvurmasının yanı sıra, sağlık hizmetlerine ulaşmada yaşanan sıkıntılar ve anadilde hizmet eksikliğinden kaynaklanıyor.

Sağlık hizmeti almak için doktora başvuran bir hastanın, şikayetini doğru bir şekilde anlatabilmesi, hastalığın tanısı için kritik önem taşıyor. Ancak, anadilde sağlık hizmetinin verilmemesi, hastaların şikayetlerini tam olarak ifade edememesine, böylece hastalığın daha geç evrelerde tespit edilmesine neden oluyor. Dil bariyeri, sağlık okuryazarlığının düşük olmasıyla birleştiğinde, tarama ve erken teşhis konusunda büyük adaletsizlikler meydana getiriyor.

Dilini yeterince bilmedikleri bir doktorla karşı karşıya kalan hastalar, yanlarında getirdikleri kişiler aracılığıyla iletişim kurmaya çalışır. Ancak bu kişiler, hastanın şikayetlerini doğru ve eksiksiz bir şekilde ifade edemeyebilir. Böyle olunca da hasta hikayesinin eksik ya da yanlış aktarılması, tanının konulmasını ve tedavi sürecini olumsuz yönde etkileyebilir. Bu durum, özellikle kadınlar için daha büyük bir sorun haline geliyor. Kadınlar, sağlık hizmetine başvururken mahremiyet kaygısı yaşayabiliyor ve kendilerini ifade etmekte daha fazla zorluk çekebiliyor maalesef.

Anadilde sağlık hizmetine erişim hakkı, bir ayrıcalık değil, temel bir insan hakkıdır. Her bireyin kendi dilinde, kendini rahatça ifade edebileceği bir ortamda sağlık hizmeti alabilmesi, erken teşhis ve tedavi açısından kritik bir gerekliliktir. Bu noktada, sağlık çalışanlarının anadile duyarlılık göstermesi ve hastaları kendi dillerinde bilgilendirmesi hayati önem taşıyor. Bölgedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi için anadilde sağlık hizmeti verilmesi, sağlık çalışanlarına ve halka yönelik eğitimlerin artırılması, tarama merkezlerinin yaygınlaştırılması bir zorunluluktur.

Uzmanlar, ‘Kanserden değil, geç kalmaktan kork’ sloganını yaşamın tüm alanında üstüne basa basa dile getiriyor. Bu slogan, meme kanseri gibi hastalıklar için erken teşhisin önemini net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle 40 yaş üstü kadınlar için düzenli mamografi taramaları, erken evrede kanserin tespit edilmesini ve tedavi edilmesini sağlar. Ancak, anadilde sağlık hizmetine erişimdeki eksiklikler, kadınların bu taramalardan haberdar olmasını ve bu hizmetlerden yararlanmasını da zorlaştırıyor.

20 yaşından sonra yaşından sonra tüm kadınların kendi kendine meme muayenesi yapma alışkanlığı geliştirmesi lazım. Her ay yapılan genel meme muayenesi, kanserin erken teşhisinde büyük önem arz ediyor. Tarama programlarına katılım ve sağlık okuryazarlığının artırılması, bu konuda atılması gereken diğer adımlar arasında. Sağlık hizmetlerinin daha adil ve erişilebilir olması için, kadınların farkındalık düzeyini artıracak eğitimler, kampanyalar ve sosyal destek projelerine ihtiyaç var.

Anadilde sağlık hizmeti eksikliği, toplumun bir kesimini sağlık hizmetlerinden dışlanmış hale getiriyor. Bunun en acı sonuçlarından biri de geç teşhis nedeniyle artan kanser ölümleri kendini gösteriyor. Sağlık hizmetlerinde dil engelinin kaldırılması, bölgeler arası sağlık eşitsizliklerinin giderilmesi için acil ve öncelikli bir konudur. Unutulmamalıdır ki, erken teşhis edilen bir hastalık, hayat kurtarabilir. Bu yüzden kanserden değil, geç kalmaktan korkmalı ve herkesin sağlık hakkına adil bir şekilde erişmesini sağlamalıyız.