AMİDA HABER- Diyarbakır’da 12 Eylül askeri darbe döneminde işkence ve kötü muameleleri ile bilinen ‘5 No’lu Cezaevi’ için restorasyon çalışmaları başladı.

Yapım işi için 14 Eylül 2024’ün başlangıç olarak belirlenirken, 14 Haziran 2025’in bitiş tarihi olan proje kapsamında müzenin bloklar arasındaki duvarları ve kenarındaki demir kulübeler iş makinalarıyla yıkılmaya başlandı. 2 adet konteynerin da getirilip içine yerleştirildiği Cezaevi’nde iş makinalarıyla yıkım devam ediyor.

Toplam parsel alanı 49 bin 204 metrekare, kapalı alanı da 16 bin 462 metrekareden oluşan cezaevi, restorasyonun ardından “Anı ve Etnografya Müzesi” olarak hizmet verecek.
Kültür ve Turizm Bakanlığımız eski cezaevinin restorasyonu için gereken projeleri hazırladı. İçinde müzeden kütüphaneye, kültür ve sanat birimlerine kadar pek çok bölümün yer alacağı bu eserin, şimdiden Diyarbakır’ımıza hayırlı olmasını diliyorum. Diyarbakır Cezaevi, müze oluyor” ifadelerini kullandı.

Cezaevi 1980’deki aslına dönüştürülecek

Cezaevine sonradan eklenen askeri gazino, lojman gibi yapılar da yıkıldı. Geçen yıl lazer tarama yöntemiyle belgeleme yapılan cezaevinde, 1980 sonrası cezaevine sonradan eklenilen koğuş ve hücreler de yıkılıp Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından 70 işçiyle restorasyon çalışmalarına başlandı. Cezaevi 1980’deki aslına dönüştürülecek. İlk etabın 2025 Haziran’da tamamlanması bekleniyor.

Cezaevi 49 bin 204 metrekarelik yerleşkede 5 bloktan oluşurken, ana bina, spor kompleksi, iş atölyeleri, açık futbol sahası ve müştemilattan oluşuyor. Cezaevini, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü denetiminde, “Diyarbakır cezaevinin müzeye dönüştürülmesi” proje ihalesinin 1’nci Etap Yapım işini ihaleye verdi. İhaleyi Perge Restorasyon Yapı Ticaret A.Ş 656 milyon 898 bin 967 TL’ye aldı.

Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi

Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde 1972 yılında yapımına başlanan Diyarbakır Cezaevi, 4 Temmuz 1980’de açıldı. Cezaevi, 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra “Sıkıyönetim Askeri Cezaevi” olarak kullanıldı. Cezaevi, 12 Eylül’ün simge mekanlarından biri haline geldi. Askeri darbe döneminde yüzlerce tutuklu, ağır işkencelerden geçirildi ve insanlık dışı uygulamalara maruz kaldı. Birçok tutuklu, yaşananlara karşı ortaya konulan direniş sırasında hayatını kaybetti.

“Utanç müzesi olsun”

“Amed Kent Koruma ve Dayanışma Platformu” ve 5 Nolu Cezaevi Hafıza Müzesi Girişim Grubu ise, 5 Nolu Cezaevinin, o günlerin tanıklarının görüş ve önerileri alınarak, cezaevinin hafıza müzesi yapılmasını talep ediyor.